جوانب نقد الاشتراکية العلمية في فکر الشيخ محمود شلتوت – رحمه الله تعالى Aspects of the criticism of scientific socialism in the thought of sheikh Mahmoud Shaltout, may God have mercy on him

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

قسم الدعوة والثقافة الإسلامية, کلية أصول الدين والدعوة الإسلامية بطنطا, جامعة الأزهر, جمهورية مصر العربية.

المستخلص

جوانب نقد الاشتراکية العلمية في فکر الشيخ محمود شلتوت –رحمه الله تعالى-
 محمد علي إبراهيم محمود حمد
قسم الدعوة والثقافة الإسلامية, کلية أصول الدين والدعوة الإسلامية بطنطا, جامعة الأزهر, جمهورية مصر العربية.
البريد الإلکتروني: MohamedAli.el.66@azhar.edu.eg
الملخص :
            يهدف هذا البحث إلى بيان دور الشيخ محمود شلتوت – رحمه الله تعالى –في مناهضة الاشتراکية العلمية , وکذا بيان تلک الجوانب التي تعرض لها الإمام الراحل – رحمه الله تعالى – بالنقد والنقض على السواء، وکان أول جانب من تلک الجوانب التي تناولها الإمام بالنقد هو الجانب العقدي , فبيَّنتُ أهم ما قامت عليه الاشتراکية العلمية في هذا الجانب , مبينا أصولها التي قامت عليها والمبادئ العقدية التي ساقت أتباعها للإيمان بها , ثم شرعت أبين موقف الإمام الراحل  من هذا الجانب , ودوره في نقض ونقد هذا الجانب , وکيف أن الإمام نوَّع من تناوله , وتلک الصور المتنوعة التي کرَّ بها الإمام على الاشتراکية العلمية فيما يتعلق بجانبها العقدي. ثم شرع البحث في بيان الجانب التشريعي فيما يخص الاشتراکية العلمية , فأوضحت ما يقوم عليه هذا المذهب في هذا الجانب , مبينا دور الإمام الراحل الشيخ شلتوت في مناهضة للاشتراکية في جانبها التشريعي.
            ثم کان الجانب الثالث في هذا البحث , وهو الجانب الأخلاقي , مبينا رؤية الاشتراکية العلمية لهذا الجانب , وکيف أنها تحارب منظومة الأخلاق الثابتة , وتدعو في الوقت ذاته إلى اخلاق مرذولة , ثم کان دور الإمام الراحل في بيان تهافت الاشتراکية في هذا الجانب , موضحا کيف أن الإمام تناولها في هذا الجانب من عدة محاور , بما يقرر نقضها من جانب , وبما يقرر الأخلاق الفاضلة في النفوس من جانب ثان، وکانت أهم النتائج التي توصلت إليها هو بيان ما للإسلام من محاسن کثيرة في مقابلة المذاهب الإلحادية , , ثم تکاملية الأدوار التي قام بها الإمام الراحل – رحمه الله تعالى – في تناول المذهب الاشتراکي ، کما يوصي الباحث بضرورة بحث أي مذهب – يراد بحثه – من جميع جوانبه دون الاکتفاء بجانب واحد فقط , کما في تناول الإمام – رحمه الله تعالى - , فضلا عن أهم التعريف أکثر بالمذاهب الهدامة المناوئة للإسلام , ثم ضرورة محاربة الکتب التي تدعو إلى تلک المذاهب
الکلمات الافتتاحية : نقد  -الاشتراکية  - جوانب - الشيخ شلتوت - الشيوعية - فکر .
 
Aspects of the criticism of scientific socialism in the thought of sheikh Mahmoud Shaltout, may God have mercy on him
Muhammad Ali Ibraheem Mahmoud Hamad
Department of Da`wah and Islamic Culture, Faculty of Fundamentals of Religion and Islamic Da`wah, Tanta, Al-Azhar University, Arab Republic of Egypt.
E-mail: Mohamed86hamdali.gmail.com
Abstract
     This research aims at clarifying the role Sheikh Mahmoud Shaltout - may God have mercy on him – played in the opposition to scientific socialism, as well as showing those aspects that the late Imam - may God have mercy on him - tackled by criticism and refutation alike. The first of those aspects that the imam criticized was the ideological aspect, so I explained the most important of what scientific socialism was based on in this aspect, showing its origins on which it was based and the ideological principles that led its followers to believe in it. After that, I began to show the late imam’s opinion to this aspect, his role in refuting and criticizing it, how he diversified its approach, and show those various ways the imam used to attack the scientific socialism regarding its ideological aspect. Then the research proceeded to explain the legislative aspect regarding scientific socialism, and it clarified what this doctrine is based on in this aspect, showing the role of the late Imam Sheikh Shaltout in the struggle against socialism in its legislative aspect.  After that, there was the third aspect in this research, which is the ethical aspect, showing the vision of the scientific socialism for this aspect, and how it fights the fixed moral system, and at the same time calls for deplorable morals. Then came the role of the imam in showing the fragileness of it in this aspect, clarifying how he tackled it from several points regarding this aspect; refuting it from one side, and stating the good manners in souls from the other.Thus, the most important results that I reached were the statement of the many advantages of Islam in confronting the atheistic doctrines, then the complementarity of the roles played by the late Imam - may God Almighty have mercy on him - in tackling the socialist doctrine.The researcher also recommends the necessity of examining any doctrine - to be researched - from all its aspects without satisfying with one aspect only, as the imam - may God Almighty have mercy on him - did, as well as showing the importance of explaining more those destructive doctrines opposing Islam, hence the necessity of confronting those books that call for these doctrines.
Key words: Criticism - Socialism - aspects - Sheikh Shaltout - Communism and Thought

الكلمات الرئيسية


المصادر والمراجع
أولا : القرآن الکريم , سبحان من أنزله .
ثانيا : کتب التفسير :
1- تفسير القرآن الکريم – تفسير الأجزاء العشر الأولى . الشيخ محمود شلتوت . مصر . دار الشروق 1424هـ - 2004م . الطبعة الثانية عشر .
ثالثا : کتب السنة والحديث :
2- الإبانة الکبرى . عبيد الله محمد بن محمد بن حسان ابن بطة العکبري . السعودية . دار الراية . 1415هـ - 1994م . الطبعة الثانية.
3-  البحر الزخار  . أبو بکر أحمد بن عمر بن عبد الخالق  العتکي البزار . السعودية , مکتبة العلوم والحکم 1430 هـ - 2009م . الطبعة الأولى .
4- البدع والنهي عنها  . محمد بن وضاح القرطبي . مصر . مکتبة ابن تيمية 1416هـ - 1996م . الطبعة الأولى..
5- بغية الملتمس في أحاديث مالک بن أنس. صلاح الدين أبو سعيد خليل العلائي . بيروت , عالم الکتب 1405هـ 1985م .
6 - شرح مشکل الآثار  . أبو جعفر أحمد بن محمد بن سلام الطحاوي . بيروت . مؤسسة الرسالة 1415هـ - 1994م .الطبعة الأولى.
7- شرف أصحاب الحديث  . أبو بکر أحمد بن علي بن ثابت الخطيب البغدادي  . ترکيا . مطبوعات کلية الإلهيات . جامعة أنقرة. بدون تاريخ .
8- الفوائد. أبو القاسم  تمام بن محمد  الرازي .  السعودية . مکتبة الرشد .  1412هـ - 1992م . الطبعة الأولى .
9- مسند الشاميين . أبو القاسم سليمان بن أحمد بن أبي أيوب اللخمي الطبراني .  بيروت , مؤسسة الرسالة.  1409 هـ - 1989م . الطبعة الأولى .
رابعا:  کتب اللغة والمعاجم :
10 - المحکم والمحيط الأعظم ,أبو الحسن عليّ بن إسماعيل بن سيده , تحقيق : أ.د / عبد الحميد الهنداوي , بيروت , دار الکتب العلمية , 1421هـ - 2000م . الطبعة الأولى.
11- معجم التعريفات , الشريف الجرجاني . مصر. دار الفضيلة للنشر والتوزيع . بدون تاريخ .
12 - معجم مقاييس اللغة , أحمد ابن فارس . بيروت , دار الفکر . بدون تاريخ طبع .باختصار .
المعجم الوسيط , مجمع اللغة العربية   . مصر , مکتبة الشروق الدولية ١٤٢٥هـ - ٢٠٠٤م . الطبعة الرابعة.
13 - معجم اللغة العربية المعاصرة أ.د  / أحمد مختار وآخرون. مصر, ط عالم الکتب , 1429هـ - 2008م . الطبعة الأولى
14 - مختار الصحاح , زين الدين أبو عبد الله محمد بن أبي بکر بن عبد القادر الحنفي الرازي  .بيروت  . المکتبة العصرية 1420هـ - 1999م . الطبعة الخامسة .
15- تاج العروس من جواهر القاموس , محمد مرتضى الحسيني الزبيدي , تحقيق : عبد الستار أحمد فراج  . مطبعة حکومة الکويت 1385ه – 1965م .
16 - لسان العرب , جمال الدين بن منظور ,  ج10 , ص448 , مصر , دار المعارف , بدون تاريخ.
خامسا : کتب الموسوعات والتراجم  :
17 - الأزهر في ألف عام , د / محمد عبد المنعم خفاجي , مصر , مکتبة الکليات الأزهرية 1408هـ - 1988م . الطبعة الثالثة .
18 - الأعلام .مصر , دار العلم للملايين 1400ه – 1980م . الطبعة الخامسة.
19-  الموسوعة العربية العالمية . مجموعة مؤلفين  .  السعودية . مطبوعات مؤسسة أعمال الموسوعة للنشر والتوزيع . 1419هـ - 1999م . الطبعة الثانية .
20-  الموسوعة العربية الميسرة . مجموعة مؤلفين  . بيروت . المکتبة العصرية , بدون تاريخ ولا رقم طبع.
21 - موسوعة المفاهيم الإسلامية العامة , مجموعة علماء , إشراف : أ.د/ محمود حمدي زقزوق , ص61 . مطبوعات المجلس الأعلى للشئون الإسلامية , مصر , 1421هـ - 2000م .الطبعة الأولى .
22 - الموسوعة الميسرة في الأديان والمذاهب والأحزاب المعاصرة , مجموعة باحثين . الرياض , مطبوعات دار الندوة العالمية 1418هـ . الطبعة الثالثة.
23- قادة الفکر الاقتصادي . روبرت هيلبرونز . ترجمة : د / راشد البراوي  . مصر . مکتبة النهضة المصرية . بدون تاريخ طبع .
سادساً: کتب إسلامية :
24- الأزهر في ألف عام . د / محمد عبد المنعم خفاجي . مصر . مکتبة الکليات الأزهرية . 1408هـ - 1988م . الطبعة الثالثة .
25 - الإسلام عقيدة وشريعة . الشيخ محمود شلتوت  . مصر . دار الشروق. 1421هـ - 2001م . الطبعة الثامنة عشر .
26 - الإسلام والأوضاع الاقتصادية . الشيخ محمد الغزالي. مصر , مطبوعات نهضة مصر 1425هـ  - 2005م . الطبعة الثالثة
27 - الإسلام والحضارة الإنسانية . عباس محمود العقاد . مصر . مطبوعات نهضة مصر . 1426هـ - 2006م . الطبعة الثانية .
28 - الإسلام والمذاهب الاقتصادية المعاصرة . يوسف کمال . مصر ( المنصورة ) . دار الوفاء . 1410هـ - 1990م . الطبعة الثانية .
29- الإسلام والوجود الدولي للمسلمين . الشيخ محمود شلتوت. مصر , سلسلة الثقافة الإسلامية , العدد ( 3 ) , مطبوعات دار الجهاد 1958م .
30- إلى القرآن الکريم .  محمود شلتوت  . مصر . دار الشروق . 1403هـ - 1983م . بدون رقم طبع
31 - الشيوعية والإنسانية في شريعة الإسلام  . بيروت . منشورات المکتبة العصرية , بدون تاريخ طبع .
32 - الفتاوى – دراسة في مشکلات المسلم المعاصر في حياته اليومية العامة .  الشيخ محمود شلتوت . مصر . دار الشروق 1424هـ - 2004م . الطبعة الثامنة عشر .
33- الفکر الإسلامي الحديث وصلته بالاستعمار الغربي . د / محمد البهي . مصر . مکتبة وهبة . بدون تاريخ طبع.
34 - الاقتصاد الإسلامي : أسس ومبادئ وأهداف . د / عبد الله بن المحسن الطريقي .  السعودية . توزيع مؤسسة الجريسي للطبع والنشر 1430هـ - 2009م . الطبعة التاسعة.
35 - کواشف زيوف في المذاهب الفکرية المعاصرة , عبد الرحمن حسن حبنکة , ص245 , دمشق , دار القلم 1419هـ - 1998م .الطبعة الثالثة .
36- من توجيهات الإسلام . الشيخ محمود شلتوت  . مصر . دار الشروق . 1424هـ - 2004م . الطبعة الثامنة .
37 - منهج القرآن في بناء المجتمع . الشيخ محمود شلتوت  . مصر . مطابع دار الکتاب العربي , الرسالة الخامسة , بدون تاريخ ولا رقم طبع.
38 - الوصايا العشر . الشيخ محمود شلتوت . مصر , دار الشروق . 1404هـ - 1984م . الطبعة الخامسة .
سابعا : کتب اشتراکية عن أصحابها :
39 - الأيدولوجية الألمانية – مصادر الاشتراکية العلمية , کارل مارکس , فريدريک إنجلز  , ترجمة : د / فؤاد أيوب .  دمشق . دار دمشق .بدون تاريخ ولا رقم طبع .
40- بؤس الفلسفة- رد على فلسفة البؤس لبرودون . کارل مارکس . ترجمة : محمد مستجير مصطفى . بيروت , مطبوعات دار التنوير . 1430هـ - 2010م . الطبعة الرابعة .
41- بيان الحزب الشيوعي , کارل مارکس – فردريک إنجلز . مصر , مطبعة روافد .  2014م.
42 - العمل المأجور ورأس المال  , کارل مارکس , ترجمة : إلياس شاهين ,ص21 ,  42 , 43  . موسکو , دار التقدم 1891م.
43 - کارل مارکس أو فکر العالم , جاک أتالي , ترجمه عن الفرنسية : محمد صبح  , ص383 : 388 . دمشق , دار کنعان 1428ه – 2008 م . الطبعة الأولى
44 - ملاحظات حول البيان الشيوعي , ليند ساي جرمان . مطبوعات مرکز الدراسات الاشتراکية , بدون ذکر اسم البلد وسنة الطبع .
ثامناً : کتب عن الاشتراکية لغير أصحابها :
45 - إساءة الحضارة الرأسمالية والشيوعية إلى الله . أ.د/ علي غازي عناية . بيروت , دار الکتب العلمية . 1417هـ - 1997م .
46 - السرطان الأحمر . د/ عبد الله عزام   . عمان . مکتبة الأقصى .  1400هـ - 1980م . الطبعة الأولى .
47 - مقدمة کتاب : أسس نقد الاقتصاد السياسي في النقود لکارل مارکس , مارتن نيکولوس , ترجمة : عصام الخفاجي .  بيروت . دار ابن خلدون . 1404هـ -1984م . الطبعة الأولى .
48 - السلطة والرخاء : نحو تجاوز الديکتاتوريتين الشيوعية والرأسمالية . د/ منصور أولسون , ترجمة . د / ماجدة برکة. بيروت . المنظمة العربية للترجمة . 1424هـ - 2003 م . الطبعة الأولى .
49 - الشيوعية : خلاصة کل ضروب الکفر والموبقات والشرور والعاهات . أحمد عبد الغفور عطار . السعودية . دار الأندلس 1400هـ - 1980م . الطبعة الأولى
تاسعا: المجلات والدوريات :
50 – مجلة الأزهر , مجلة شهرية جامعة , تصدر عن مشيخة الأزهر مطلع کل شهر عربي.
51- مجلة الرسالة . مجلة أسبوعية أدبية . متوقفة الآن .
 
Fontes et references
Primum: Nobilis Qur'an, Gloria ei qui eam misit.
Secundo libros interpretationis;
1- Nobiles Qur'an interpretatio decem primarum partium. Sheikh Mahmoud Shaltout. Aegyptus. Dar Al-Shorouk 1424 AH - 2004 AD. Editio XII.
Tertium: Libri Sunnah et Hadith;
. 2-The Great Dem. Obaidullah Muhammad bin Muhammad bin Hassan bin anat Al-Akbri. Saudi Arabia . Vexillum Domus. 1415 AH - 1994 AD. Secunda Editio.
 3-Al-Zakhkhar mare. Abu Bakr Ahmed bin Omar bin Abdul Khaliq Al-Ataki Al-Bazzar. Arabia Saudiana, bibliotheca scientiarum et regiminis, 1430 AH - 2009 AD. Editio prima.
4-Innovando et prohibendo. Mohammed bin Wadah Al-Qurtubi. Aegyptus. Ibn Taymiyyah Library 1416 AH - 1996 AD. editio prima.
5-In conspectu actoris in hadiths Malik bin Anas. Sala al-Din Abu Saeed Kalil al-Ala'i. Berytus, Orbis Libri 1405 AH 1985 AD.
6-Explicatio quaestionis effectuum. Abu Jaafar Ahmed bin Muhammad bin Salam al-Tahawi. Beirut . Al-Resala Foundation 1415 A.H. - 1994 A.D. Editio Prima.
7-Honor hadith dominis. Abu Bakr Ahmed bin Ali bin Thabit al-Khatib al-Baghdadi. Turkey . Publicationes Collegii Theologiae. Ancyra University. sine date.
8-Beneficiis. Abu al-Qasim Tammam bin Muhammad al-Razi. Saudi Arabia . Al-Rushd Library. 1412 AH - 1992 AD. Editio prima.
9-Musnad Flaminum. Abu al-Qasim Suleiman bin Ahmed bin Abi Ayoub al-Lakhmi al-Tabarani. Berytus, fundatio Al-Resala. 1409 AH - 1989 AD. Editio prima.
Quartus: Linguae libri et dictionarii;
 10- Al-Hakam et Oceanus maximus, Abu Al-Hassan Ali bin Ismail bin Sayyidah, Inquisitio: Prof. Dr. Abdul Hamid Al-Hindawi, Beirut, Dar Al-Kutub Al-Ilmiyya, 1421 AH - 2000 AD. editione principe.
11-Definitionum definitionum, Al-Sharif Al-Jurjani. Aegyptus. Dar Al-Fadillah pro Publishing et Distributio. sine date.
12-Dictionarium Linguae Signorum, Ahmed Ibn Faris. Berytus, Dar Al-Fikr. No printing date.
Intermedia Dictionary, Arabica Lingua Complexa. Aegypti Al-Shorouk Bibliotheca Sacra, 1425 A.H., 2004 A.D. Editio quarta.
13-Dictionarium Linguae Arabicae hodiernae Prof. Dr. Ahmed Mokhtar et aliis. ^gypti, Orbis Terrarum Libri, 1429 A.H., - 2008 A.D. editio prima
 14-Mukhtar al-Sahah, Zain al-Din Abu Abdullah Muhammad ibn Abi Bakr ibn Abd al-Qadir al-Hanafi al-Razi, Beirut. Modern Library 1420 AH - 1999 AD. Quinta Editio.
15-Coronae Sponsae e Gemmae Dictionarii, Muhammad Mortada Al-Husseini Al-Zubaidi, percontationis ab: Abdel-Sattar Ahmed Farraj. Gubernatio Press Cuvaitum, 1385 A.H., - 1965 A.D.
16-Lisan al-Arab, Jamal al-Din Ibn Manzur, vol X, p., 448, Aegyptus, Dar al-Maaref, undata.
Quintum: Libri encyclopediarum et translationum;
17-Al-Azhar in Mille Annis, Dr. Muhammad Abdel Moneim Khafagy, Egypt, Al-Azhar Collegiorum Bibliotheca, 1408 AH - 1988 AD. Editio tertia.
18-Al-Alam Aegyptus, Domus Scientiae pro Ingentis, 1400 AH - 1980 AD. Quinta Editio.
19-The International Encyclopedia. natio auctorum. Saudi Arabia . Publications of the Encyclopedia Foundation for publication and distribution. 1419 AH - 1999 AD. Editio secunda.
20-The Facility Arabic Encyclopedia. natio auctorum. Beirut . Bibliotheca moderna, sine numero vel numero print.
21-thesaurus generalium islamicorum conceptuum, sodalitatum scholarium, Supervisionis: Prof. Dr. Mahmoud Hamdi Zaqzouq, p. Publicationes supremi Consilii de Negotiis islamicis, Aegypti, 1421 AH - 2000 AD, editio prima.
22-The Facilated Encyclopedia of Contemporary Religions, Doctrines and Partium, Coetus Investigatores. Riyadh, Publicationes Conventus Internationalis Domus, 1418 AH. Editio tertia.
23-Auctores sententiae oeconomicae. Robertus Hellbronze. Translated by: Dr. Rashid Al-Barawi. Aegyptus. Bibliotheca Aegyptia Renaissance. No print date.
Sextus: Islamica libri:
24-Al-Azhar in mille annis. Dr. Mohamed Abdel Moneim Khafagy. Aegyptus. Bibliotheca Collegiis Al-Azhar. 1408 AH - 1988 AD. Editio tertia.
25-Islam opinionem ac legem. Sheikh Mahmoud Shaltout. Aegyptus. Ortus Domus. 1421 AH - 2001 AD. Editio octava.
  26-Islam et condiciones oeconomicas. Sheikh Muhammad Al-Ghazali. Aegypti, Nahdet Misr Publications, 1425 A.H. tertia editio
27-Islam et humanam civilitatem. Abbas Mahmoud Al-Akkad. Aegyptus. Nahdet Misr Publications. 1426 AH - 2006 AD. Editio secunda.
28-Doctrinae oeconomicae islae et hodiernae. Youssef Kamal. Aegyptus (Mansoura). Domus Fides. 1410 AH - 1990 AD. Editio secunda.
29-Insula et praesentia internationalis Sarraceni. Sheikh Mahmoud Shaltout. Egypt, Islamic Culture Series, No. (3), Dar Al-Jihad Publications, 1958.
30-Nobili Qur'an. Mahmoud Shaltout. Aegyptus. Ortus Domus. 1403 AH - 1983 AD. sine print numerus
31-Communismus et Humanismus in Lege islamica. Beirut . Editiones bibliothecae modernae, nulla typis data.
 32-Fatwas - Studium problematum musulmanorum hodiernae in vita sua publica. Sheikh Mahmoud Shaltout. Aegyptus. Dar Al-Shorouk 1424 AH - 2004 AD. Editio octava.
33-Cogitatio islamica moderna eiusque nexus cum colonialismo occidentali. Dr. Muhammad Al-Bahi. Aegyptus. Wahba Library. No print date.
34-Oeconomia islamica: Fundationes, Principia et Objectiva. Dr. Abdullah bin Mohsen Al-Tariqi. Saudi Arabia . Distribution of Jeraisy Foundation for Printing and Publishing 1430 AH - 2009 AD. Editio Nona.
35-Kawasif Zayouf in Doctrinae intellectuales Contemporariae, Abd al-Rahman Hassan Habanka, 245, Damascenus, Dar al-Qalam 1419 AH - 1998 AD Editio tertia.
36-Ex praescriptionibus Insulae. Sheikh Mahmoud Shaltout. Aegyptus. Ortus Domus. 1424 AH - 2004 AD. Editio octava.
37-Accessus ad societatem Qur'an. Sheikh Mahmoud Shaltout. Aegyptus. Dar Al-Kitab Al-Arabi Press, nuntius quintus, sine die vel numero typographico.
38-De praeceptis decalogi. Sheikh Mahmoud Shaltout. Aegyptus, Dar Al-Shorouk. 1404 AH - 1984 AD. Quinta Editio.
Septimo: Socialisticae libri de dominis suis;
39-Ideologia Germanica - Fontes Scientificorum Socialismi, Karl Marx, Friderici Engels, translati a: Dr. Fouad Ayoub. Damasceni. Dar Damascus, no date or printing number.
40-Philosophiae Miseria - Responsio ad Proudhoni Philosophiam de Miser. Carolus Marx. Translated by: Muhammad Mostajir Mustafa. Berytus, Dar Al-Tanweer Publications. 1430 AH - 2010 AD. Editio Quarta.
41-Manifesto Factionis Communistae, Karl Marx - Friedrich Engels. Aegypti tributarii praelo. MMXIV AD.
42-Stipendium laboris et capitis, Karl Marx, translatum a: Elias Shaheen, pp. 21, 42, 43; Moscoviae, Progress House, 1891 AD.
43-Karl Marx, seu Cogitatio mundi, Jacques Attali, e Gallico translata: Muhammad Sobh, 383: 388. Damascus, Dar Canaan, 1428 AH - 2008 AD. editio prima
44-Notae de Communistarum Manifesto, Lindsay German. Publicationes Centri Studiorum Socialistarum, sine nomine patriae et anni publicationis.
OCTAVIUS: Libri de socialismo pro non dominis;
45-Abusus civilizationis capitalistae et communisticae erga Deum. Dr. Ali Ghazi Enaya Prof. Berytus, Domus Scientific Books. 1417 AH - 1997 AD.
46-cancer rufus Dr. Abdullah Azzam. Oman. Al Aqsa Library. 1400 AH - 1980 AD. Editio prima.
47-Introductio in librum: Fundationes Criticae in Moneta Oeconomiae Politicae a Karl Marx, Martin Nicolao, translata a: Issam Al-Khafaji. Beirut . Ibn Khaldun Domus. 1404 AH - 1984 AD. Editio prima.
48- ,Potestas et Prosperitas: Ad superandas dictaturae communistarum et capitalistarum. Dr. Mansour Olson, translation. Dr. Magda Baraka. Beirut . Arabic Organization for Translation. 1424 AH - 2003 AD. Editio prima.
49-Communismus: summarium omnium infidelitatis, malorum et infirmitatum. Ahmed Abdel Ghafour Attar. Saudi Arabia . Dar Al-Andalus 1400 AH - 1980 AD. editio prima
Nono: Acta et periodica: